Arantxa Tapia konpainia noblean

Badakit bitxia dela. Gai asko daudela koadrilako afal ostean, ardoz eta kopaz goraino, barre eta besarkaden garaian, mahai gainean jartzeko. Baina egun hartan enpresariek zergetan ordaintzen zutenaz eta ez zutenaz jardun genuen bi lagunek eta hirurok, biak enpresa banaren arduradun.

Googlek koadriletako apustu eta eztabaidak pikutara bota zitueneko garaien aurretik izan zen, guk behintzat ez genuen garai hartan mobilera datuak egiaztatzera joateko ohiturarik, eta baten ustearekin eta besteak omen zekienarekin tabernaz taberna ibili ginen..

Nik nioen gauza bat dela teorian enpresek irabaziengatik ordaindu behar dutena sozietate zergan, eta beste gauza bat benetan ordaintzen dutena, askoz gutxiago. Datuak ez nekizkiela, baina hala zela. Beraiek ezetz. Enpresek, beraiek behintzat, zerga guztiak ordaintzen zituztela, zerga pila bat.

Eztabaida hartaz oroitu naiz Arantxa Tapiak aurrekoan egin zituen adierazpenak irakurrita. “Gure sistema ez da txarra enpresentzat; kenkari sorta garrantzistua dago, eta, horiei esker, enpresa askoren ordainketa efektiboa ez da bi digiturena”. Gogoratu behar dugu sozietate zerga soilik ordaintzen dutela irabaziak dituzten enpresek. Galerak dituztenek, zero patatero ordaintzen dute.

Oso adierazpen esanguratsuak dira, batez ere, Tapiaren Jaurlaritza bereko Pedro Azpiazu Ogasun sailburuak esan berri duenean diru bilketa handiagoa behar dela, eta badagoela tartea sozietate zergan gehiago biltzeko.

Berriako albistearen arabera, Arantxa Tapia ez zen urrutirago joan zerga erreformari buruzko eztabaidan “daturik gabe hitz egiten ari delako gehiegitan”.

Datu faltagatik ez dadila izan Arantxa:

EAEn sozietate zergaren tasa nominala (teorian ordaindu behar dutena) %28koa da.  Baina dauden kenkari, hobespen, salbuespen eta desgrabazioak tarteko, praktikan ordaintzen dena %16,2 da. Azken zifra hau batez bestekoa da. Tapiak argi esan duen moduan, baudade enpresak %10etik behera ordaintzen dutenak, baina ez du salatzen, goraipatu baizik.

Berriki adostu ditu Jaurlaritzak 2017rako aurrekontuak PSE eta PP-rekin. Zein da aurrekonturako Jaurlaritzak duen diru kopurua? 10.709 milioi €. Hori da Urkulluren gobernuak gastu publikorako duen diru kopurua.

Badakizue, Arantxa Tapiak sutsuki goraipatu dituen kenkari eta hobespenak direla eta, zein den  Foru Ogasunek bildu gabe utzi duten diru kopurua (gastu fiskala deitua)? 6.058 milioi €.

Badakizuen EHUko ikerketa baten arabera zein den EAEko iruzur fiskalaren kopurua urtean? 3.200 milioi €.

Daturik gabe hitz egiten dela salatzen duenak, datuak ezkutatu nahi ditu, eskandaluzkoak dira eta, EAE paradisu fiskal bihurtu nahi ez dugunontzat.

Datuoi garrantzia kendu nahi dien Jaurlaritza, ordea, oso kezkatuta dago Diru Sarrerak Bermatzeko Errentan (DSBE; RGI gaztelaniaz) ematen den iruzurrarekin. Hatz marka digitalak hartuko dizkiete DSBE jasotzen duten pertsonei, iruzurgileak harrapatzeko.

Baina, zer neurriko iruzurra ematen da DSBEn halako neurri zorrotza hartzeko?

Gogoratu:

• Jaurlaritzak 2017rako duen aurrekontua: 10.709 milioi €
• Kenkari eta hobespenen bidez biltzeke uzten den dirua: 6.058 milioi €
• EHUren ikerketaren arabera iruzur fiskala: 3.200 milioi €

Hatz marka digitalik, zein beste neurririk, ez enpresei. Hatz marka digitalak eskatuko zaizkie DSBEren hartzaileei.

Zenbat gastatzen du Jaurlaritzak DSBEn guztira? 400 milioi €.

Zein da DSBEn ematen den iruzur maila? %1ekoa. Beraz, iruzurra 4 milioi € ingurukoa izango da.

Sozietate zerga ordaintzen dutenak irabaziak dituzten enpresak dira. Hor ematen den iruzurra erraldoia da, eta iruzurgileak dirutan flotatzen bizi dira. DSBE jasotzen dutenek egiten duten iruzurra minuskuloa da, eta hartzaileek ez dute inon flotatzen, lurrari krudelki itsatsita daude, bizirauten saiatzen.

Arantxa Tapiari eskatuko nioke, denbora gutxiago pasatzeko enpresari “arrakastatsuekin”, eta denbora gehiago eman dezala, esaterako, DSBE jasotzen duten pertsonekin. Datuek asaladatu egiten dute, bai, baina begirada urratuek bihotzak biguntzen dituzte.

Zu ere beldurtuta, zerga erreformaren eztabaidarekin?

Beldurraren mendea bizi dugu Mendebaldean. Alarmak, bideokamarak, seguratak nonahi. Harresiak, alanbradak, ejertzitoa. Beldurra daukaguna galtzeari, beldurra ez duguna lortzeari, aldaketari, ezezagunari, bizilagunari… Ni ere beldurtuta nago.

Lehen sintomak otsailaren 28ko El Correoren azala ikustean sentitu nituen. “Urkullu alaba a los empresarios que “siguen aquí, incluso con mayor presión fiscal”“.

Hasteko, Urkullu ez al zen guztion lehendakaria? Enpresariek soilik eman al zioten bozka? Gogoratzen al da inoiz langileetaz lehendakari jauna?

Jarraitzeko, ez al genuen EAEn Europako presio fiskal txikienetakoa? Europako batez besteko presio fiskala %39 ingurukoa da; EAEkoa %32 ingurukoa (EHko fiskalitateari buruzko txotena hemen).

Izan daiteke, Urkullu Espainiara begira egotea, Europara begira egon ordez. Berdin dio, hara zer esan zuen Ignacio Zubiri EHUko katedradunak orain bi urte antolatu genuen Euskal Herriko zerga sistemari buruzko mintegian (mintegi horretako informazio hemen): “Si miramos la evolución histórica veremos que siempre el Impuesto de Sociedades vasco ha recaudado bastante menos que en el Estado. Dejando al margen los años de crisis, la realidad es que sistemáticamente los empresarios vascos han tenido unos impuestos 30% más bajos que los del resto de España. No hay más que mirar las normativas vascas: son realmente un catálogo de beneficios fiscales. Si alguien un día quiere hacer un catálogo de cómo dar dinero a las empresas no tiene más que mirar la normativa del Impuesto de Sociedades vasco los últimos años: incentivos, bonificaciones, vacaciones fiscales…”

Lehen susto hura pasa egin zitzaidan; denborak dena sendatzen du. Baina gaurko Berria zabaltzeak eman didan sustoak post hau idazten jarri nau:

Jabier Larrañaga (Gipuzkoako Ogasun diputatua): «Zerga erreforma lan tekniko bat da; hortik kanpo atera da eztabaida, tamalez»

Barkatu, baina ezin da zerga erreformaz eztabaidatu? Lan tekniko hutsa da? Zein teknikori dagokio zerga erreformaren eztabaida, diseinua? Lehen aipatu dudan Ignacio Zubiri balekoa da? Edo ADEGIk erabakitzen duen teknikoek egin beharreko zerbait al da?

Are gehiago, horretaz ezin bada eztabaidatu, zertaz eztabaida dezakegu? Zertarako egiten dira hauteskundeak? Zertarako zaudete politikariak? Zertarako alderdi politikoak? Ez al da hobe tekniko onak aukeratzea, eta kito? Hau izua!

Izenburua bezain beldurgarria egin zait azken galderari Jabierrek eman dion erantzuna: “ELAren arabera, Europaren batez besteko presio fiskala aplikatuz gero, EAEn 900 milioi gehiago bilduko lirateke. Ados?
Ez dut uste egia denik (…) Tituluetatik harago joan behar da, xehetasunean sartu, eta eztabaida hor eduki. Gu ez gaude Europa iparraldeko ongizatearen mailatik urrun.”

“Ez dut uste egia denik…” ELAk datuak Eurostat, Eustat, Eusko Jaurlaritza eta Nafarroako Gobernutik hartu ditu. Akaso ez dira egiazkoak (hemen EHko Sozietate Zergari buruzko txostena)

“Xehetasunetan sartu, eta eztabaida hor eduki”. Orduan, eztabaidatu dezakegu gaiaz? Gu desiatzen gara.

“Gu ez gaude Europako iparraldeko ongizatearen mailatik urrun”. Gazte batek hori irakurtzen badu, edo gazteren baten gurasoak, ni baino gehiago ikaratuko da. EAEko gazte langabezia tasa: %43,1. Norvegiakoa: %10,8.

Urkullu eta Larrañagaren esaldietatik ez dakit zerk ikaratzen nauen gehiago: esaldiok iradokitzen duten agintarien mailak, edo agintariok esaldi horiekin herritarrez duten irudiaz iradokitzen dutena. Beldurraren mendean murgilduta gaude bete betean Mendebaldean.