Langile klasea? Oui, c’est moi

Sare sozialak islatzen duen errealitatea fikziozkoa dela esan ohi dute. Komunitate endogamikoak osatzen direla, eta iritzi berberak dituztenak elkarri segika, datsegitka eta retuitka dabiltzala. Egon ohi dira salbuespenak, dena den. Sortzen dira noiz behinka elkarrizketa aberatsak eta sorpresak.

Jarri nuen txio bat Zubietako erraustegiaren eraikuntzan lan-baldintzak hobetuko zituen akordioa ospatuz, eta erantzuna etorri zen berehala: oso erraustegi laborala izango dugu. Elkarriketa baten ondoren esan zuen zer zegoen txio ironiko horren atzea. “Erraustegia duten langileek ez dute nire sinpatiarik”.

Jarri nuen Zuzeun Euskadiko Orkestra Sinfonikoko langileek grebari esker  lortu zuten garaipenaren posta eta etorri ziren orkestrako langileen kontrako mezuak. Diru publikoa xahutzen duten pribilejiatu batzuk omen dira.

Errenteriako OTAko langileen grebaren harira ere que hay de lo mío hutsak dira, iritsi zitzaidan.

Erantzun hauek Olentzeroren ipuin hura ekarri didate gogora:

Opari bat egin nahi zion Olentzerok langile klaseari eta hantxe jaitsi zen bere zakuarekin herrira. Olentzerok, herri ezezagun hartan galdu xamar zebilenez, laguntza eskatu zion kalean aurkitu zuen gizon bati.

Hasi ziren etxez etxe opariak banatzen, baina “ez, ez” esan zion gizonak lehen etxera iritsi zirenean, “hor ez. Hori funtzionaria da, pribilejiatu bat”.  Hurrengora zihoaztela, berriro, “uf! hori ere ez, hori AHT eraikitzen ari da”. Aurrera jarraitu zuten. “Hemen ere ez, badakizu… hemengoa bere gauzetarako bakarrik mugitzen da”. “Etxe hartakoak txoni batzuk dira, horiekin ezin da ez iraultza ez ezer egin…”. “Etxe honetakoak ere ez. Marx nor den ere ez dakite!”.

Olentzero larritzen ari zen, baina pisu zarpail batzuk ikusi zituenean zuzen jo zuen haruntza ezer galdetu gabe, gizonak alkandoratik tiraka gelditu zuen arte. “Horiek ez dute lanik egiten. RGIaz bizi dira; udalak oparitu dizkie pisuak. Badakizu, kanpotik gure lanaz aprobetxatzera etorri diren kanpotarrak…”.

Halaxe zeharkatu zuten herri osoa azken etxera heldu ziren arte. Olentzerok gizonari begiratu zion etsipen puntu batekin, baina jaso zuen baiezko keinuak begiak piztu zizkion eta gorputza erne jarri. Zarata zetorren etxe barrutik. Garbigailu bat zentrifugatzen, plater hotsak, ume negarrak, emakume baten oihua aginduak ematen… janari usain ona zetorren leihotik.

Jo zuen Olentzerok atea eta txokolatezko emakume bat azaldu zitzaion trapuaz eskuak lehortzen zituela. “Langile klasea?” galdetu zuen Olentzerok. “Kar, kar, kar! Ze ona! Hau etxea garbitzen duena da eta! Badakizu… laguntza behar zuen eta mesedetxo bat egitearren xoxa batzuren truke etxea garbitzen du…”.

Sukaldetik, zartagin soinu eta erauzkailuaren burrunba artetik, emakume ahots batek galdetu zuen, “zein da?”. Olentzerok, hanka puntetan jarrita, sukalderantz luzatu zuen  lepoa ahotsaren jabea ezagutu nahirik.  Gizonak, burua ezker eskuin, begiak lurrean jota etsipen puntu batez, “ez, ez… nire emaztea da. Ez du lanik egiten…”.  Olentzerok ezin zuen sinetsi. “Orduan, zein da langile klasea herri santu honetan?”. “Langile klasea c’est moi”.

Erresistentzia eta erresonantzia kutxak: karpeta arrosaren istorioa

Argazkia: Lander Arbelaitz (ARGIAko kazetaria)

Asteartean, abenduaren 12a, ARGIAk eta Manu Robles-Arangiz Fundazioak “ZULOAN: bidaia bat AHT eta lan-esplotazioan barrena” liburua aurkeztu genuen Donostiako Kaxilda liburu dendan. Urko Apaolaza liburuaren egileak egin zuen aurkezpena, baina niri egokitu zitzaidan sarrerako hitzak esatea. Karpeta arrosaren istorioa kontatzeko aprobetxatu nuen momentua.

Karpeta arrosa liburuan aipatzen du Urkok, eta garrantzitsua da, karpeta horren istorioa gure egiteko moduaren argigarri eta gure hobekuntzarako lagungarri izan baitaiteke.

Sindikatuan (ELAn behintzat) badugu arazo bat, beste askoren artean: Euskal Herriko txoko askotako lan zentroetan jo eta su gabiltza lanean, han eta hemen lan munduan gertatzen ari denaren lehen lerroko lekuko zuzenak gara, baina egiten duguna eta bertatik bertara ikusten dugun errealitate gordina ez da batere ezagutzen Euskal Herrian. Karpeta arrosari gertatzen zitzaion gauza berbera.

Karpeta honen istorioa kazetari bat Donostiako egoitzara etorri zenean hasten da. Kazetariak Igor San Josegatik galdetu zuen (Igor eraikuntzako arduraduna da ELAn). Zioen AHTko liburu bat idazten ari zela eta esan ziotela Igorrek AHTren eraikuntzari buruzko informazioa izan zezakeela. Zutitu zen Igor, joan zen bere armairura, ireki zuen atea, hartu zuen karpeta arrosa eta “danba!” mahai gainera mota zion kazetariari.

Karpeta arrosa horretan zegoen gordeta, txukun txukun, ELAk, kasu honetan Igorrek eta eraikuntzako ekipoak, urteetan zehar AHTn egin duen lan guztia.

Kazetariak arretaz arakatu zuen karpetako edukia eta, amaitu zuenean, Igorri esan zion liluratuta: “honekin liburu oso bat idatzi daiteke eta!”.

Pentsa! Igorrek eta eraikuntzako ekipoak AHTn urteetan zehar egindako lan eskerga eta bertan ezagututako errealitate guztia han zegoen, Donostiako egoitzako bulego bateko armairu batean, karpeta arrosan gordeta, ezkutatuta ia.

Nik ere ez nuen karpeta horren berri, harik eta Igor bera etorri zitzaidan arte, karpeta eskuan zuela, esanez: “kazetari batek esan dit karpeta honekin liburu bat egin daitekeela”. Baina guk, Fundazioan, ezin genuen liburu hori egin. Dena den, ikusten duzuenez, aurkitu genuen liburua egingo zuen hedabide eta pertsona aproposa.

Karpeta arrosa plaza publikora atera da ZULOAN liburuari esker. Gertatzen dena da, Euskal Herriko beste hainbat egoitzetako bulego desberdinetako armairu desberdinetan, beste hainbat lan eskerga eta errealitate gordin daudela gordeta kolore desberdineko karpeta desberdinetan. Bernardo Atxagak poetikoki deskribatu zigun, ohi duen moduan, sindikatuan dugun arazo hau: “zuek baduzue erresistentzia kutxa, baina erresonantzia kutxa falta zaizue”.

Iruditzen zait asmatu dugula AHTren inguruan egin dugun lanarentzako, karpeta arrosarentzako, aukeratu dugun erresonantzia kutxarekin.